Een waterontharder voorkomt kalkaanslag in leidingen en kranen door de mineralen die verantwoordelijk zijn voor de hardheid van het water, namelijk calcium en magnesium, te verwijderen. Dit gebeurt door een proces dat ionenwisseling wordt genoemd. 

Hard water bevat veel van deze mineralen, die zich gemakkelijk kunnen afzetten op oppervlakken zoals leidingen, kranen en apparaten. Wanneer dit gebeurt, vormt zich kalkaanslag, wat niet alleen je kranen en leidingen ontsiert, maar ook de werking van huishoudelijke apparaten kan verstoren.

Een waterontharder maakt gebruik van hars, waarin de calcium- en magnesiumionen in het water worden vervangen door natriumionen. Dit proces gebeurt elke keer dat het water door de ontharder stroomt. De mineralen hechten zich aan het harsbed, terwijl natriumionen in het water worden vrijgegeven. Aangezien natrium geen neiging heeft om zich aan oppervlakken vast te hechten, voorkomt het dat kalk zich afzet in leidingen, kranen en op andere oppervlakken in huis.

Door het water op deze manier te ontharden, wordt kalkaanslag effectief voorkomen. Dit betekent dat je leidingen en kranen minder snel verstopt raken, en je apparaten zoals boilers, vaatwassers en wasmachines minder last hebben van de schadelijke effecten van kalk. Bovendien hoef je minder vaak schoon te maken, omdat de mineralen die kalkaanslag veroorzaken niet meer in het water aanwezig zijn. Op lange termijn zorgt dit ervoor dat je apparaten langer meegaan en je huis gemakkelijker te onderhouden is.